CHRONIĄC GÓRNICZE ZABYTKI

Spółka Restrukturyzacji Kopalń aktywnie uczestniczy w zachowywaniu pogórniczego dziedzictwa. Współpracując z samorządami historyczne obiekty dostają nowe życie i odzyskują dawny blask. Przykłady takich transformacji zaprezentowano w Zabrzu.

To pierwsza tego typu inicjatywa. W poniedziałek 27 maja w siedzibie Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu zaprezentowano kompleksowy raport poświęcony zabytkom górniczym. Autorami są eksperci z Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków i zabrzańskiego Muzeum Górnictwa Węglowego. Dokument pokazuje możliwości w zakresie ochrony i adaptacji zabytków górniczych oraz ich potencjał jako atrakcji turystycznych. W wydarzeniu wziął udział Prezes Zarządu Spółki Restrukturyzacji Kopalń Jarosław Wieszołek.

Podczas prezentacji raportu przedstawiono przykłady udanych transformacji obiektów pogórniczych. Spory udział ma w nich Spółka Restrukturyzacji Kopalń, nieodpłatnie przekazująca zainteresowanym gminom historyczne obiekty i tereny pogórnicze. Kiedyś były miejscem ciężkiej pracy górników, a dziś wiele z nich służy mieszkańcom w zupełnie nowej roli. Ta przemiana jest możliwa właśnie dzięki udziałowi Spółki Restrukturyzacji Kopalń. Oto kilka przykładów:

1. SZYB FRANCISZEK W RUDZIE ŚLĄSKIEJ

XIX-wieczny zespół zabudowań dawnego szybu Franciszek za sprawą miejskiej inwestycji zmieni się w Lokalne Centrum Tradycji. Budowa już trwa. Obiekt stanowi materialną pamiątkę historii górnictwa i związanej z nim kultury robotniczej, a jednocześnie pozostałość po pierwszej na tym terenie kopalni węgla kamiennego Brandenburg. Obiekty te znajdują się w rejestrze zabytków z terenu województwa śląskiego.

2. KOPALNIA WIECZOREK W KATOWICACH

Blisko 200-letnia kopalnia węgla kamiennego zmieni się w supernowoczesny HUB gamingowo-technologiczny. Na terenie o łącznej powierzchni prawie 9,4 ha gruntu znajduje się dziewięć zabytkowych budynków m.in. nadszybia, maszyny wyciągowej, łaźni i cechowni oraz warsztatów.

Dodatkowo SRK przekazała miastu część zabytkowego kompleksu KWK Wieczorek II, którą stanowiły budynki laboratorium kopalnianego, łaźni i lampowni. Stanowią uzupełnienie darowizny z 2018 roku, kiedy to Katowice przejęły budynek nadszybia z wieżą szybową Poniatowski i budynkiem maszyny wyciągowej, ujętych w gminnej ewidencji zabytków.

3. KOPALNIA ANNA W PSZOWIE

To projekt na miarę kompleksowej transformacji regionu. Na terenie dawnej kopalni Anna w Pszowie powstaje nowoczesny kompleks gospodarczo-edukacyjno-społeczny. Zagospodarowywana jest m.in. wieża szybowa Jan, łaźnia kobieca oraz zabytkowe zabudowania zaprojektowanych przez jednego z najsłynniejszych architektów XIX i XX wieku Hansa Poelziga. Razem 10 budynków i 17 budowli. Są one wpisane do gminnej ewidencji zabytków oraz objęte ochroną konserwatorską. Obecnie twa tam proces rewitalizacji.

4. KOPALNIA IGNACY W RYBNIKU

To wyjątkowy industrialny kompleks ziemi rybnickiej po dawnej Hoymgrubie. Ponad 4,5 tys. m² gruntów wraz z m.in. wieżą szybową i budynkiem szybu Głowacki (wpisanymi do rejestru zabytków województwa śląskiego) oraz dokumentacją związaną z działalnością byłej KWK Ignacy, Rybnik otrzymał nieodpłatnie od SRK w latach 2020-2022. Uzupełnieniem zabytkowego kompleksu stały się budynek byłej kotłowni, warsztatu, wodozmiękczalni, stacji napędu linociągu i magazynu kotłowni Ignacy, przekazane w ubiegłym roku.

Tylko w latach 2018-2023 Spółka Restrukturyzacji Kopalń przekazała w sumie 11 darowizn zabytkowych obiektów pogórniczych na rzecz takich gmin jak:  Katowice, Pszów, Sosnowiec, Mysłowice, Rydułtowy, Rybnik, Brzeszcze i Ruda Śląska. 

Ponadto SRK S.A. od wielu lat przekazuje także inne darowizny m.in. w postaci cennych pamiątek i przedmiotów, pozostałych po działalności górniczej, zarówno gminom, jak i instytucjom muzealnym, aby spełniały rolę edukacyjną i historyczną dla przyszłych pokoleń. To między innymi figury Św. Barbary, sztandary, wozy transportowe i mundury. W ten sposób spółka aktywnie przyczynia się do popularyzacji wiedzy o przemysłowej historii regionu.

- Jesteśmy zdeterminowani, by wspierać lokalne samorządy, właśnie jako donator terenów, obiektów i infrastruktury, tworząc dźwignię rozwoju pogórniczych terenów. Po trzecie chcemy być bardzo aktywnym uczestnikiem transformacji w regionie, po to, żeby nasze tereny stały się prorozwojowe, żeby służyły realizacji nowych projektów - zarówno tych społecznych, jak i komercyjnych. Przyczynimy się w ten sposób także do stworzenia nowych miejsc pracy. A w dodatku uda się nam zachować sporą część naszego dziedzictwa - historii, kultury i architektury pogórniczej - mówi Jarosław Wieszołek, prezes SRK.

CHRONIĄC GÓRNICZE ZABYTKI

CHRONIĄC GÓRNICZE ZABYTKI (8)

CHRONIĄC GÓRNICZE ZABYTKI (7)

CHRONIĄC GÓRNICZE ZABYTKI (6)

CHRONIĄC GÓRNICZE ZABYTKI (4)

CHRONIĄC GÓRNICZE ZABYTKI (3)

CHRONIĄC GÓRNICZE ZABYTKI (5)

CHRONIĄC GÓRNICZE ZABYTKI (2)

CHRONIĄC GÓRNICZE ZABYTKI (1)