Z przeszłości w przyszłość

Już 20 lat SRK istnieje na mapie gospodarczej Polski

Z przeszłości w przyszłość

Rozmowa z Januszem Gałkowskim, prezesem zarządu Spółki Restrukturyzacji Kopalń

- Gratuję ponownego wyboru na stanowisko prezesa zarządu SRK. Czy kontynuacja pracy na tym stanowisku ułatwi Panu pełnienie tej funkcji?

- Wybór na drugą kadencję prezesa zarządu SRK jest dla mnie dużym wyróżnieniem, ale również dowodem, że właściciel pozytywnie docenił moją prawie 2-letnią pracę. Łatwiej jest kontynuować w tych warunkach dotychczasowe obowiązki niż rozpoczynać wszystko od zera. Zakres zadań SRK jest tak ogromny, że na pewno znajomość problemów spółki nie jest balastem, ale wręcz przeciwnie, sprzyja realizacji swoistej misji, którą mam do wypełnienia. Nie ma bowiem takiej firmy w Polsce, która miałaby tak ogromny zakres działalności. Najczęściej utożsamia się nas z likwidacją kopalń, ale temu procesowi towarzyszy szereg innych, równie ważnych zadań. W naszą misję mamy wpisane efektywne zagospodarowywanie, rekultywację i rewitalizację przejmowanych terenów. Zabezpieczamy przed zniszczeniem obiekty stanowiące dziedzictwo kulturowe i przemysłowe. Najstarsze z posiadanych budynków pochodzą z 1803 roku. Naszym obowiązkiem jest także dbałość o środowisko naturalne. Wystarczy rozejrzeć się wokół likwidowanych kopalń, by zobaczyć chociażby hałdy, które już zagospodarowaliśmy. Określiliśmy 44 przedsięwzięcia, których realizacja przywróci wartość użytkową prawie 5200 hektarom oraz ograniczy emisję gazów cieplarnianych do atmosfery o ponad 8 tys. ton na rok. Szacowana wartość tych prac do końca 2027 roku wyniesie prawie 600 mln zł. Odwadniamy 13 kopalń i zabezpieczamy przed zagrożeniem wodnym 7 czynnych zakładów górniczych. I tego typu zadania Spółka Restrukturyzacji Kopalń wypełnia od dwudziestu lat.

- Jakie wyzwania czekają spółkę w najbliższych latach?

- Skala ich może być naprawdę ogromna. Każdy dzień pracy w tej spółce daje ogromną wiedzę, która pozwoli na identyfikację i pokonywanie kolejnych problemów. A tych na pewno nie zabraknie. Wystarczy zdać sobie sprawę, jakie przeobrażenia czekają nasz region i branże górniczą w najbliższych latach.

- Już ostatnie lata to dobitnie pokazały…

- Oczywiście. SRK stała się głównym ogniwem procesu restrukturyzacji zatrudnienia w górnictwie węgla kamiennego. Do końca 2018 roku z likwidowanych kopalń przejęliśmy ponad 13,3 tys. pracowników. Ponad 10 tys. skorzystało z osłon socjalnych, w tym z urlopów górniczych i jednorazowych odpraw pieniężnych. Wbrew społecznemu przekonaniu pieniądze na ten cel pochodziły z budżetu państwa, a nie z funduszy Unii Europejskiej.

- I pod tym  względem rola SRK w procesie restrukturyzacji się nie zmieni?

- Oczywiście. Wielokrotnie powtarzam, że likwidacja kopalń to wierzchołek góry naszych zadań. W okresie mojej pierwszej kadencji rozwijaliśmy współpracę z samorządami lokalnymi i samorządem wojewódzkim. Tym pierwszym przekazywaliśmy na przykład tereny, które są wykorzystywane do zadań publicznych służących ich mieszkańcom. W ubiegłym roku w formie darowizn przekazaliśmy gminom prawie 102 tys. metrów kwadratowych gruntów o wartości rynkowej prawie 6,3 miliona złotych. Nie brak także przykładów współpracy z samorządem wojewódzkim. Na spotkaniach z marszałkiem Jakubem Chełstowskim mówimy o konkretach, a nie tylko planach czy wizjach. Pracowaliśmy nad bazą danych służącą rozbudowie systemu zarządzania terenami pogórniczymi w woj. śląskim. Dla nikogo przecież nie jest zaskoczeniem, że to w gestii SRK jest większość tego typu terenów w regionie. Myślę, że współpraca z szeregiem innych instytucji, jak z Głównym Instytutem Górnictwa, Politechniką Śląską czy  Katowicką Specjalną Strefą Ekonomiczną pozwoli na ich efektywne zagospodarowywanie.  Pamiętajmy, że przed nami realizacji „Programu dla Śląska”. Nie będzie go można w pełni wykonać restrukturyzując pojedyncze branże. Tylko kompleksowe spojrzenie na region pozwoli na uniknięcie społecznej katastrofy. Wiem, że to mocne słowa, ale takie są realia.

-  Jaki jest cel podstawowy w procesie restrukturyzacji?

- To ochrona miejsc pracy. Wielokrotnie o tym mówił wicepremier, minister aktywów państwowych Jacek Sasin. Niemcy proces restrukturyzacji górnictwa realizowały ponad 60 lat, z tego aż 10 zajęło im przygotowywanie stosownej dokumentacji. W tym kontekście porównajmy Śląsk z Zagłębiem Ruhry. My tyle czasu na realizacje procesu restrukturyzacji regiony nie mamy, ale na pewno potrzebujemy na ten cel pieniędzy. Możemy je pozyskać z budżetu Unii Europejskiej do 2027 roku, ale to tego potrzebne są konkretne programy, w tym dotyczący również naszego regionu. Możemy partycypować w podziale pieniędzy przeznaczonych dla terenów pogórniczych. W programie SRK zresztą podkreślamy, że przywracanie do życia terenów i obiektów pogórniczych sprzyja rozwojowi innych sektorów gospodarki. Pozyskanie inwestorów pozwoli stworzyć alternatywne wobec górnictwa miejsca pracy.

- Na pewno w realizacji tych procesów nie będzie sprzyjać pandemia i dalsze rozprzestrzenianie się koronawirusa.

- Oczywiście. Okres mamy trudny. Wierzę jednak, że pokonamy te przeszkody. Dzięki Bogu na terenie obiektów SRK, w tym w likwidowanych kopalniach nie zostaliśmy, tak jak inne górnicze spółki, dotknięci w tak dużej skali niszczycielskim koronawirusem. Wraz z jego wystąpieniem wdrożyliśmy wszystkie dostępne środki zapobiegawcze. Część załogi, szczególnie pracownicy biurowi zostali oddelegowana do pracy zdalnej. Niektóre nasze oddziały w specjalnym systemie były izolowane od innych pracowników spółki. Z pozytywnym odzewem o przestrzeganie zasad bezpieczeństwa spotkały się apele prezesa SRK kierowane do załogi.  Za to składam naszym pracownikom szczególne podziękowania, w tym powołanemu w pierwszych dniach pandemii Zespołowi Zarządzania Kryzysowego. Ograniczyliśmy wchodzenie do obiektów SRK osób z zewnątrz. Większość  obostrzeń nadal obowiązuje. Apeluje o ich przestrzeganie.

- Dziękuję za rozmowę.

Franciszek Budziński